Küçük bir notla başlamak isterim: Bu yazıda, sizlerle birlikte bir ilçenin köy haritasına bakıyoruz – çıplak sayılarla değil, insan hikâyeleri ve yerelden yükselen dokularla… Bugün gözümüzün önünde duracak yer ise Köprübaşı ilçesi.
—
Köprübaşı’nda kaç köy var?
İlçenin resmi kaynaklara göre toplam 22 köyü bulunuyor. Bu sayı, yerel yönetimlerin köyleri tanımlamasına, nüfus kayıtlarına ve idari bölünmelere göre şekillenmiştir. Köylerin her biri, yalnızca bir coğrafi yer değil — aynı zamanda üretim hatları, göç hikâyeleri ve kuşaklar arası bağlarımızın şeridi.
—
Köyler ve yerel hikâyeler: sayının ötesinde…
22 sayısına odaklanırken, her bir köyün arkasında bir dünya olduğunu unutmayalım. Mesela, sabahın ilk ışıklarıyla birlikte tarlaya çıkan Hasan amca ve eşi Ayşe Teyze, yıllardır aynı köyde yaşayıp çocuklarını kent merkezine göç vermiş ama kendileri yerlerinde kalmışlardı. Onlar için o köy, “bir yaşam biçimi” anlamına geliyor.
Diğer yandan, genç kuşaklardan biri — üniversiteyi tamamlayıp İstanbul’a yerleşmiş biri — arada köye gelince bir anda gençliğinin izlerini takip ediyor: çocukluk arkadaşları, taş yollar, köy kahvesi ve futbol sahası… Bu genç kişi, “köyümüz bugün hâlâ 22 taneydi değil mi?” diye soruyor, ve aslında “yerim hâlâ burada mı?” diye kendi içsel sorusuna bakıyor.
Bu gibi hikâyeler, bölüm bölüm sayılardan ibaret olmayan bir tablo çıkarıyor: Köy sayısı “22” ise de, her bir köyün içinde değişen nüfus, farklı yaşam biçimleri, göç veren ve göç alan dinamikler var.
—
Neden köy sayısı önemli?
Bu sayı yerel yönetim açısından kaynak planlaması için kritik: altyapı, ulaşım, elektrik, su gibi.
Toplumsal açıdan ise köy sayısı, “kırsal doku”nun ne kadar korunduğuna dair bir işaret taşıyor. Korunan köy sayısı ne kadar yüksekse, geleneksel yaşam biçimi o kadar görünür oluyor.
Ayrıca bu sayı, göç, şehirleşme ve demografik değişim açısından da ipuçları sunuyor: Köy sayısının sabit ya da düşüyor olması, gençlerin köyden ayrıldığını gösterebilir.
—
Köy sayısı az mı, çok mu?
22 köyünü düşündüğümüzde, bu sayı orta düzeyde bir kırsal ilçeye işaret ediyor. Ne çok kopuk, ne tamamen kentsel. Örneğin bazı ilçelerde 50‑60 köy bulunurken, bazılarında yalnızca birkaç köy kalmış durumda. İşte bu, Köprübaşı için dengeli bir durum. Kırsal kimliği hâlâ korurken, merkezle de olan bağlantıları var.
Bu dengeyi yerel halk da hissediyor: “Köyde yaşamak zor ama huzurlu” diyenler olduğu gibi, “şehre yakın olmasına rağmen köyün havasını kaybetmedi” diyenler de var.
—
Gelecek ve köylerin kaderi
Bugün 22 köy varsa, yarın ne olacak? Köylerin nüfusu azalabilir, bazıları mahalle statüsüne geçebilir ya da birleşebilir. Yerel yönetimin köyleri desteklemesi, gençlerin köyde kalma nedenlerinin olması önemli. Örneğin köylerde üretilen organik zeytin ya da manda yoğurdu gibi özel üretimler sürdürülebilir bir yaşam getirebilir. Böylece “22 köy” ifadesi yalnızca bir rakam değil, kırsalda yaşamın devam ettiği anlamına gelen bir sembol olur.
—
Sonuç
Kısacası, Köprübaşı’ndaki 22 köy sayısı başlı başına bir bilgi ama asıl anlamı, her bir köyde yaşanmışlıkların, üretim çizgilerinin, kuşaklar arası köprülerin ve göçlerin toplamında meydana geliyor. Bu sayıyla birlikte, ilçenin kırsal karakteri, yerel topluluğu ve geleceğe dair umutları görünür hale geliyor.
—
Siz ne düşünüyorsunuz?
Tanıdığınız köylerden hangileri Köprübaşı’ndaki bu 22 köyden biri olabilir?
Köy sayısının korunması sizce neden önemli?
Köylerin geleceği için ne yapılmalı? Yerel halk, gençler, yerel yönetimler ne gibi adımlar atabilir?
Yorumlarınızı paylaşın, birlikte tartışalım.